Giáo sư Manuel Blum

 

Học kỳ trước giáo sư Manuel Blum (giải thưởng Turing năm 1995) đến chỗ tôi nói chuyện về dự án CONSCS của ông. CONSCS vừa là viết tắt của cụm từ CONceptualizing Strategizing Control Systems, vừa chơi chữ vì CONSCS đọc giống từ conscious (ý thức). Khi đó dự án này còn chưa được viết và nộp cho NSF. Đại khái là ông muốn lý thuyết hóa khái niệm "ý thức" để có thể tạo các hệ thống máy tính "có ý thức". Đây là một trong các vấn đề then chốt của trí tuệ nhân tạo. Không chỉ liên quan đến khoa học máy tính, đề tài này liên quan mật thiết đến cả triết học và khoa học về não bộ.

Ý thức là gì? Theo tự điển Wikipedia thì đại lọai ý thức là một nhân tố tinh thần bao gồm các khả năng như tự biết mình (self-awareness), nhận thức được liên hệ giữa bản thân và môi trường, vân vân. Cái máy tính Deep Blue đánh thắng Kasparov, dù rất phức tạp và "thông minh", nhưng ta tin rằng nó không ý thức được sự tồn tại của nó và việc nó đang làm. Con kiến, con sâu thì lại có (vẻ có) ý thức.

Mô hình hóa và mô phỏng ý thức, nếu "thành công", thì sẽ là một bước tiến nhảy vọt trong nhận thức của chúng ta về máy tính và về quá trình suy nghĩ của chính mình.

Một điểm thú vị về giáo sư Blum là cả vợ ông ( Lenore BLum) và con trai (Avrim Blum) đều là các khoa học gia xuất sắc và đều ở khoa máy tính của CMU.

Ông hay cho sinh viên lời khuyên về viết lách như sau: 1. Có gì đó để viết, 2. Viết, 3. Viết xong thì dừng, 4. Đặt tựa bài cho hay (John Shaw Billings [1838-1913]). Giáo sư Blum đã hướng dẫn và tốt nghiệp rất nhiều các nhà khoa học đầu ngành máy tính như Gary Miller (CMU), Michael Sipser (MIT), Vijay Vazirani (Georgia Tech), Umesh Vazirani (Berkeley), vân vân. Danh sách học trò ông quả thực là đáng ngưỡng mộ